Çay, günümüzde Türk kültürünün en vazgeçilmez içeceklerinden biri haline gelmiş olsa da, ülkemizde üretim hikâyesi oldukça ilginçtir. Türkiye’de çay üretimini başlatan kişi, Zihni Derin olarak bilinir. 1880 yılında Muğla’da doğan Zihni Derin, ziraat mühendisi ve tarım uzmanı olarak görev yapmıştır. 1920’li yıllarda devlet tarafından görevlendirilerek Karadeniz bölgesinde uygun tarım projelerini araştırmıştır.

Zihni Derin’in en büyük başarısı, Karadeniz ikliminin çay üretimi için son derece elverişli olduğunu tespit etmesi ve bu konuda girişimlerde bulunmasıdır. 1924 yılında çıkarılan bir kanunla Rize ve çevresinde çay tarımı resmen başlatılmıştır. Zihni Derin’in liderliğinde ilk çay fidanları Gürcistan’dan getirilmiş ve Rize’de dikilmiştir.

Bugün Türkiye, dünyanın en büyük çay üreticilerinden biri konumundaysa, bunda Zihni Derin’in vizyoner çalışmaları ve kararlılığı büyük rol oynamaktadır. Onun öncülüğünde atılan bu adımlar, Karadeniz’in ekonomik ve kültürel yapısını kökten değiştirmiştir.

Çayı Karadeniz’e Kim Getirdi? Türk Çaycılığının Doğuşu

Türk çaycılığının doğuşu, 20. yüzyılın başlarına uzanır. Osmanlı döneminde çay, öncelikle ithal edilen bir ürün olarak tüketiliyordu. Ancak yüksek maliyetler ve dışa bağımlılık, yerli üretim ihtiyacını gündeme getirdi. İşte bu noktada Zihni Derin, Karadeniz’in iklim ve toprak yapısının çay tarımı için ideal olduğunu bilimsel çalışmalarla ortaya koydu.

1924 yılında Gürcistan’dan getirilen ilk çay fidanları Rize’de dikildi. İlk yıllarda çiftçiler bu yeni bitkiye temkinli yaklaşsa da, devletin destekleri ve başarılı sonuçlar sayesinde çay tarımı hızla yaygınlaştı. 1940’lı yıllarda Rize’de kurulan ilk çay fabrikası ile üretim daha profesyonel bir boyut kazandı.

Bugün Karadeniz, özellikle Rize, Trabzon ve Artvin illeri, Türkiye’nin çay üretim merkezi haline gelmiştir. Çay, yalnızca bir tarım ürünü değil; Karadeniz halkının geçim kaynağı, Türkiye’nin kültürel simgelerinden biri ve uluslararası pazarda önemli bir tarımsal ihraç ürünü olmuştur.